Institut za mjeriteljstvo Bosne i Hercegovine u saradnji sa Ministarstvom zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske je implementirao projekat IPA 2008 iz Programa nuklearne sigurnosti pod nazivom „Uspostava sekundarne standardne dozimetrijske laboratorije u Bosni i Hercegovini“ koji je završen nakon adaptacije prostora i instalacije opreme. U ponedeljak  29.09.2014. godine u Banja Luci je svečano otvorena Sekundarne standardne dozimetrijske laboratorije, uz prisustvo predstavnika institucija na državnom i entitetskom nivou kao i predstavnika SSDL laboratorije  Instituta Ruđer Bošković iz Hrvatske.

Uspostavljanje Sekundarne standardne dozimetrijske laboratorije (SSDL) u Bosni i Hercegovini  ima veliki značaj za sve njene građane  jer je njena osnovna zadaća da osigura sljediva i  tačna mjerenja  u radijacijskoj dozimeriji u državi, s ciljem da se poboljša zaštita od zračenja pojedinaca, posebno u medicinskom sektoru.

Bosna i Hercegovina do danas je bila jedina zemlja u regionu koja nije imala razvijenu državnu mjeriteljsku infrastrukturu za oblast jonizirajućeg zračenja.Iako na teritoriji BiH nema nuklearnih postrojenja, niti proizvodnje radioaktivnih izvora, ipak postoje uređaji, naročito u industriji i medicini, koji koriste jonizirajuće zračenje ( oko 1200 uređaja koji proizvode zračenje, oko 800 zatvorenih radioaktivnih izvora zračenja i blizu 40 otvorenih izvora zračenja).

Osnovni preduslov za provođenje i praćenje aktivnosti vezanih  za oblast radioaktivnog zračenja kao što je mjerenje i njegov monitoring a u cilju zaštite okoline i zaštite zdravlja ljudi je uspostavljanje laboratorije za jonizirajuće zračenje.

Zbog toga je otvaranje ove laboratorije od velikog značaja za provođenje i praćenje aktivnosti vezanih za oblast radioaktivnog zračenja, a koje imaju za cilj zaštitu zdravlja ljudi i okoline. Osim toga, posjedovanje ovakve laboratorije će dovesti do racionalizacije i smanjenja troškova jer se kontrola opreme za zaštitu od zračenja više neće morati raditi u inostranstvu, što je često bio skup i dugotrajan proces.

Imajući u vidu neophodnost  razvoja mjeriteljske infrastrukture za međunarodno sljediva i dokumentirana mjerenja jačine polja i izvora jonizirajućeg zračenja od strane Instituta za mjeriteljstvo BiH, pokrenut je projekat  pod nazivom „ Uspostava Sekundarne standardne dozimetrijske laboratorijeu BiH“ finansiran od strane IPA 2008, regionalnog programa za nuklearnu sigurnost. Projekat je imao za cilj da  pruži  tehničku pomoć Bosni i Hercegovini kako bi se dalje razvijala državna mjeriteljska infrastruktura za kalibraciju/verifikaciju mjernih instrumenata koji se koriste u svrhu zaštite od zračenja, s ciljem da se poboljša zaštita od zračenja pojedinaca, posebno u medicinskom sektoru. Ukupna vrijednost projekta je oko 800.000 €. Sredstva Evropske Unije su iznosila oko 500.000 €, a dok je oko 300.000 € obezbijeđeno iz  budžeta Bosne i Hercegovine za adaptaciju laboratrijskog prostora i pripremu laboratorije u skladu sa zahtjevima IAEA. Implementacija projekata je otpočela u januaru 2012. godine i nakon provedene adaptacije laboratorijskog prostora i instaliranja opreme u augustu 2014. godine  projekat je priveden kraju.

Prema međunarodnoj definiciji, Sekundardna standardna dozimetrijska laboratorija (SSDL) je ona laboratorija koja je imenovana od strane nadležnih državnih tijela za preuzimanje dužnosti kalibracione/verifikacione laboratorije unutar te države. SSDL laboratorija, prema definiciji IAEA, ima status državne standardne laboratorije sa osnovnim ciljem poboljšanja tačnosti u radijacijskoj dozimeriji u državi. 

Osnovni zadaci SSDL-a su: Uspostavljanje i održavanje državnih sekundardnih etalona u skladu sa međunarodnim mjernim sistemom; Određivanje potrebnih tehnika i metoda za obavljanje mjerenja; Izvođenje kalibracija/verifikacija mjerila jonizirajućeg zračenja i izdavanje certifikata o kalibraciji/verifikaciji sa svim potrebnim informacijama, uključujući i procjenu nesigurnosti; Organizovanje interkomparacija za radioterapijske institucije unutar države ili regije, ili učestvovanje u interkomparaciji mjerenja unutar IAEA/WHO mreže i sa drugim relevantnim laboratorijama; Saradnja sa IAEA/WHO mrežom i sa drugim mjeriteljskim laboratorijama u razmjeni informacija i poboljšanju mjernih instrumenata i tehnika; Dokumentovanje i očuvanje evidencije svih postupaka i rezultata kalibracije.

U  SSDL- u iradiacionoj prostoriji nalazi se kalibracijski rendgen sa rasponom napona od 40 kV do 320 kV i gama iradiator sa Cs-137 izvorom zračenja (740 GBq, Novembar 2012), sa zajedničkom klupom za kalibraciju dužine 6 m (slika 1).  Kalibracioni rendegen  i gama iradiator su dovoljni za izvođenje kalibracija mjerila koja se koriste u zaštiti od zračenja i radijacijskoj dijagnostici.

Pomoću izvora Cs-137 (740 GBq), rendgena 40-320kV), gore navedenog elektrometra i etalona (jonizacijskih komora) u SSDL će se vršiti kalibracije i verifikacije dozimetara, brojača zračenja (GM, scintilacionih), detektora koji se koriste u zaštiti od zračenja, jonizacionih komora, solid state detektora, itd.